پیوند کلیه روشی است که طی آن کلیهٔ سالمی که از فرد اهداکننده دریافت می‌شود جایگزین کلیهٔ آسیب دیده می‌شود. کلیه‌ها دو عضو لوبیایی شکل هستند که زیر قفسهٔ سینه قرار دارند و وظیفهٔ فیلتر کردن و حذف مواد زائد، مواد معدنی اضافی و مایعات، با تولید ادرار را دارند. وقتی کلیه‌ها توانایی فیلتر کردن را از دست می‌دهند، مواد زائد در بدن جمع شده و منجر به افزایش فشارخون و در نهایت نارسایی کلیه می‌شوند. هنگامی که کلیه‌ها حدود ۹۰درصد از توانایی خود را از دست می‌دهند، بیماری کلیوی رخ می‌دهد. علل شایع ابتلا به بیماری کلیوی، کنترل نشدن بیماری‌‌هایی مانند دیابت، فشارخون بالا، التهاب و زخم‌های کوچک داخل کلیه و بیماری پلی کیستیک کلیه است. افرادی که به بیماری کلیوی مبتلا هستند در مرحلهٔ آخر باید از طریق دیالیز یا پیوند کلیه مواد زائد را از بدن حذف کرده تا زنده بمانند. در ادامۀ این مطلب از مجموعه گردشگری سلامت موج آرامش آمیتیس با ما همراه باشید و نکات مهم درخصوص موارد منع جراحی پیوند کلیه را مطلع شوید.
بررسی موارد منع جراحی پیوند کلیه
برخی افراد قبل از این که نیاز به دیالیز داشته باشند تحت جراحی پیوند کلیه قرار می‌گیرند. این روش به عنوان پیوند کلیه پیش‌گیرانه شناخته می‌شود. در صورتی که پیوند کلیه برای برخی افراد که نارسایی کلیه دارند، ممکن است خطرناک‌تر از دیالیز باشد. همهٔ افراد از کودکان گرفته تا افراد مسن می‌توانند جراحی پیوند کلیه را انجام دهند. اما برخی افراد گزینهٔ مناسبی برای پیوند کلیه نخواهند بود. اگر فرد اهداکننده مسن باشد یا به بیماری ای مانند دیابت دچار باشد، پزشک به شما کمک می‌کند بفهمید که آیا گزینهٔ مناسبی برای اهداء عضو به شما هست یا خیر.
دلایلی که مانع از انجام جراحی پیوند کلیه برای برخی افراد می‌شود عبارتند از:
- سرطان فعال یا سرطانی که اخیراً درمان شده
- زوال عقل یا بیماری روانی کنترل نشده یا دارای کنترل ضعیف
- مبتلا بودن به بیماری خاصی که زندگی افراد را تا چند سال آینده محدود می‌کند.
- مبتلا بودن به عفونتی که قابل درمان نیست یا مجدد عود می‌کند.
- افرادی که اضافه وزن شدید دارند.
- مصرف الکل و مواد مخدر
- ابتلا به بیماری قلبی شدید
- افرادی که سن بالایی دارند.
- افرادی که دارای وضعیت عملکردی ضعیف هستند.
علاوه بر مواردی که ذکر شد هر عاملی که بر توانایی انجام یک جراحی ایمن تأثیر بگذارد و فرد قادر به مصرف داروهای بعد از جراحی که به منظور جلوگیری از رد پیوند کلیه تجویز می‌شوند، نباشد به عنوان موردی برای منع جراحی پیوند کلیه شناخته می‌شود. همچنین زنان باردار نمی‌توانند خیلی سریع پس از زایمان، جراحی پیوند کلیه انجام دهند و باید یک سال یا بیشتر، پس از زایمان صبر کنند. افرادی که قصد جراحی پیوند کلیه را دارند باید از سلامت جسمانی لازم برخوردار باشند تا بتوانند جراحی پیوند کلیهرا انجام دهند و تا آخر عمر دارو مصرف کنند. در غیر این صورت جراحی پیوند کلیه برای آن‌ها نیز ممنوع است. افرادی که دارای هرگونه شرایط پزشکی هستند که منجر به رد پیوند کلیه می‌شود برای انجام جراحی پیوند کلیه مناسب نیستند. افرادی که به دلایل اضافه وزن و سیگار کشیدن از انجام جراحی پیوند کلیه منع شده‌اند، می‌توانند با کاهش وزن و ترک کردن سیگار جراحی پیوند کلیه را انجام دهند.
عوارض احتمالی جراحی پیوند کلیه
جراحی پیوند کلیه نیز مانند سایر جراحی‌ها با خطر بروز عوارضی همراه است. این عوارض شامل موارد زیر است.
- خونریزی یا لخته شدن خون
- نارسایی یا رد پیوند کلیه
- ابتلا به عفونت یا سرطانی که از طریق کلیهٔ اهدایی انتقال می‌یابد.
- حملهٔ قلبی، سکتهٔ مغزی و مرگ
- نشت یا مسدود شدن لوله‌ای که کلیه را به مثانه متصل می‌کند.
میزان موفقیت جراحی پیوند کلیه
میزان موفقیت جراحی پیوند کلیه به عوامل مختلفی از جمله: سلامت فعلی بیمار، توانایی بیمار برای تحمل جراحی و انتظارات بیماری برای سطح کیفیت زندگی بستگی دارد.
پیوند کلیه جایگزین دیالیز
پیوند کلیه اغلب، درمانی برای نارسایی کلیه است که جایگزین درمان به روش دیالیز می‌شود. طی جراحی پیوند کلیه، بیماری مزمن کلیوی درمان می‌شود و به شما کمک می‌کند طول عمر بیشتر و احساس بهتری داشته باشید. پیوند کلیه در مقایسه با درمان با دیالیز دارای مزایایی است. به عنوان مثال با انجام پیوند کلیه محدودیت غذایی کمتر، کیفیت زندگی بهتر، خطر مرگ کمتر و هزینهٔ درمان کمتر میسر خواهد شد.
درصورت از کار افتادن کلیه‌ها تنها یک کلیهٔ اهدایی برای جایگزین کردن هردو کلیه و ادامهٔ زندگی کافی است. اگر اهداکنندهٔ زنده در دسترس نباشد، در لیست انتظار برای دریافت پیوند از اهدا کنندهٔ متوفی قرار خواهید گرفت. مدت زمانی که برای یافتن اهداکنندهٔ متوفی باید سپری کنید بستگی به عوامل مختلفی دارد از جمله:
- میزان تطابق و سازگاری گیرنده و اهداکننده
- زمان دیالیز
- تعداد افراد موجود در لیست انتظار
- مدت زمان بقای کلیه پیوند شده
نتایج جراحی پیوند کلیه
پس از این که پیوند کلیه با موفقیت انجام شد کلیهٔ جدید می‌تواند خون و مواد زائد را فیلتر کند. در این صورت دیگر نیازی به جلسات درمان با دیالیز نخواهید داشت. بعد از پیوند کلیه برای جلوگیری از رد پیوند کلیه باید داروهای ضد رد پیوند را مصرف کنید. از آن‌جایی که داروهای ضد رد پیوند کلیه، بدن را در برابر عفونت آسیب پذیر می‌کنند، باید از داروهای ضد قارچی و ضد ویروسی نیز مصرف کنید. مصرف به موقع داروها بسیار مهم است. زیرا اگر داروها را طبق دستور و به موقع مصرف نکنید احتمال رد پیوند کلیه وجود خواهد داشت. در صورتی که با مصرف داروهای تجویز شده توسط متخصص دچار عوارض جانبی شدید به صورتی که قادر به مصرف آن‌ها نباشید، باید فوراً به پزشک خود اطلاع دهید.
عوارض جانبی داروهای ضد رد پیوند کلیه
همان‌طور که اشاره کردیم پس از جراحی پیوند کلیه به منظور جلوگیری از خطر رد پیوند کلیه باید از داروهای ضد رد پیوند کلیه استفاده کنید. اما این داروها دارای عوارض جانبی نیز هستند. به عنوان مثال: نازک شدن و پوکی استخوان، آسیب به استخوان (آرتروز)، رشد بیش از حد مو یا ریزش مو، دیابت، بالا رفتن فشارخون و کلسترول، ایجاد آکنه، افزایش وزن و افزایش خطر ابتلا به سرطان به ویژه سرطان پوست.
رژیم غذایی و تغذیه پس از پیوند کلیه
پس از پیوند کلیه باید رژیم غذایی خود را طوری تنظیم کنید که بتوانید از کلیهٔ جدید به خوبی نگهداری کنید تا عملکرد خوبی داشته باشد. اگرچه پس از پیوند کلیه محدودیت‌های غذایی کمتری نسبت به درمان با دیالیز خواهید داشت، اما ایجاد تغییرات کوچکی در رژیم غذایی پس از پیوند کلیه لازم است. برخی داروها می‌توانند باعث افزایش وزن شوند و برخی اشتهای شما را کمتر می‌کنند. بنابراین حفظ وزن متناسب از طریق رژیم غذایی درست و ورزش منظم، پس از جراحی پیوند کلیه بسیار مهم خواهد بود. پس از پیوند کلیه باید خوردن غذاها و نوشیدنی‌های پرچرب و شیرین را محدود کنید و در عوض روزانه چند وعده از میوه و سبزیجات مصرف کنید. از خوردن گریپ فروت یا آب گریپ فروت خودداری کنید. زیرا بر گروهی از داروهای ضد رد و سرکوب کنندهٔ سیستم ایمنی تأثیرگذار است. از مصرف شیر پرچرب، گوشت‌هایی با چربی زیاد و غذاهای پر نمک پرهیز کنید و با نوشیدن مایعات کافی در روز بدن خود را هیدراته نگه دارید.
جراحی پیوند کلیه در ایران
در ادامه در مورد جراحی پیوند کلیه در ایران صحبت خواهیم کرد. کمبود عضو در کشورهای پیشرفته باعث شده تا افراد برای دریافت پیوند کلیه به کشورهای دیگر سفر کنند. از سوی دیگر در بسیاری از کشورها برنامهٔ پیوند عضو وجود ندارد و هزینهٔ همودیالیز نیز بالاست. بیش از ۳۰ سال قبل در ایران برنامهٔ پیوند کلیه تصویب شد؛ که در آن گیرندگان عضو از طریق بنیاد کلیه ایران با اهداکنندگان غیرمرتبط و زنده مطابقت داده می‌شدند. این اقدام به عنوان کمک بشر دوستانه برای بیمارانی که در کشورهای بدون برنامهٔ پیوند عضو زندگی می‌کنند در نظر گرفته شد. علاوه بر این، در اوایل سال‌هایی که ایران برنامهٔ پیوند عضو را تنظیم کرد، بسیاری از کشورهایی که در آن‌ها دریافت پیوند عضو از اهداکنندگان غیرخویشاوند ممنوع بود، می‌توانستند اهداکنندگان خود را آورده و در بیمارستان‌های خصوصی پیوند را دریافت کنند.
بررسی نهایی
پس از جراحی پیوند کلیه، کلیهٔ جدید شما عملکرد تصفیهٔ خون را شروع می‌کند و دیگر نیازی به جلسات دیالیز نخواهید داشت. همچنین برای جلوگیری از رد پیوند کلیه توسط سیستم ایمنی بدن، باید تا آخر عمر از داروهای ضد رد پیوند کلیه استفاده کنید. برخی افراد برای جراحی پیوند کلیه گزینهٔ مناسبی نخواهند بود. زیرا شرایط لازم برای انجام جراحی را ندارند و جراحی پیوند کلیه برای آن‌ها ممنوع است؛ مانند افرادی که به زوال عقل یا یک بیماری روانی دچار هستند، افرادی که سرطان فعال یا درمان نشده دارند، افرادی که بیماری شدید قلبی دارند و افرادی که الکل مصرف می‌کنند.
در ادامهٔ روند بهبودی باید به صورت منظم جهت معاینه به پزشک متخصص مراجعه کنید. همچنین ممکن است نیاز داشته باشید در هفته چندین مرتبه آزمایش خون بدهید تا مطمئن شوید بدن شما، کلیهٔ جدید را پس نمی‌زند. پس از پیوند، کلیهٔ جدید مانند قبل شروع به کار کردن کرده و شما می‌توانید به راحتی ادرار کنید و این فرآیند ممکن است بلافاصله پس از پیوند رخ دهد. درصورتی که کلیهٔ جدید شما نیز از کار بیافتد امکان جراحی پیوند مجدد وجود دارد.
شما عزیزان می‌توانید برای انجام جراحی پیوند کلیه در ایران با کارشناسان ماهر مجموعه گردشگری سلامت موج آرامش آمیتیس در ارتباط بوده و از خدمات مشاوره مجموعه بهره‌مند گردید. همچنین می‌توانید جهت انجام تمام فرآیند جراحی پیوند کلیه در ایران با بهترین قیمت و بالاترین کیفیت تحت نظر بهترین متخصصان، از امکانات مجموعه گردشگری سلامت موج آرامش آمیتیس بهره‌مند گردید.
نویسنده: شادان خزائی
منبع: Amitismedtour
