گردشگری سلامت سفر افراد ساکن در یک کشور به منظور دریافت خدمات درمانی و مراقبت های پزشکی به کشور دیگر جهت دریافت این خدمات با هزینه بسیار مناسب تر و در شرایط بهتر اطلاق می شود. این سفر معمولا بیشتر از یک روز و کمتر از یک سال به طول می انجامد. از آنجا که بیماران برای معالجه خود به خارج از کشور سفر می کنند ، معمولاً در طی یا بعد از عمل پزشکی فرصتی برای گشت و گذار در منطقه و شرکت در فعالیت های گردشگری پیدا می کنند. انگیزه اصلی گردشگری سلامت، کمک به سلامت جسمی ، روانی و یا معنوی از طریق فعالیت های پزشکی و سلامتی است که باعث افزایش توانایی افراد در تأمین نیازهای خود و عملکرد بهتر افراد به عنوان افراد سالم در سطح جامعه می شود، زیرا انسان سالم محور توسعه پایدار یک کشور است.
در تعریف سازمان تجارت جهانی (WTO)گردشگری سلامت اینگونه تعریف شده است ‘ استفاده از خدماتی كه به بهبود یا افزایش سلامتی و افزایش روحیه فرد (با استفاده از آبهای معدنی ، آب و هوا یا مداخلات پزشكی) منجر میشود و در مكانی خارج از محل سكونت فرد – كه بیش از 24 ساعت است – به طول میانجامد’. گردشگری سلامت که بعد از بحران مالی آسیا به وجود آمد باعث شد که بعضی از بیمارستان های خصوصی به منظور خلق منابع جدید مالی دست به انجام آن بزنند.
امروزه افراد می توانند با پروازهای ارزان قیمت به نقاط مختلف جهان سفر کنند و به اطلاعات مورد نیاز خود در مورد خدمات درمانی که در نقاط مختلف جهان ارائه می شوند بصورت آنلاین دسترسی پیدا کنند. حتی می توانند نظرات و بررسی های سایر بیمارانی که برای مراقبت های پزشکی ، دندانپزشکی و جراحی از کشور هدف بازدید کرده اند را مطالعه کنند. این موضوع کمک می کند تا تصمیم آگاهانه تری بگیرند و کشور ایده آل برای رفع نیازهای درمانی خود را انتخاب کنند.
توریسم درمانی از پراستقبال ترین گونه های گردشگری است كه علاوه بر ارائه خدمات درمانی و بهداشتی سبب رونق حوزه هایی چون هتلینگ ، حمل و نقل ، بازارها و دیگر خدمات و بخش های این صنعت می شود. کشور ایران یکی از قطبهای گردشگری سلامت در منطقه است. از رهگذر آن نه تنها از خروج ارز جلوگیری میشود، بلکه درآمد ارزی قابل توجهی را برای کشور به همراه خواهد داشت. در ایران اگر چه در سالهای اخیر اقدامات و برنامهریزیهای مدیریتی و بازاریابی برای جذب گردشگر خارجی صورت گرفته است، اما متأسفانه به دلیل عدم انسجام و هماهنگی بخشهای دولتی و خصوصی و به ویژه نبود ضوابط مدون در حوزه گردشگری سلامت، این فرآیند نتایج اقتصادی مطلوبی نداشته است.
طبق تحقیقات انجام شده در دانشگاه تهران ایران یافته ها نشان می دهد که 3 عامل اصلی در توسعه گردشگری سلامت ایران برند و نام تجاری شرکت متولی گردشگری سلامت ، ارتباط بین بخش ها و مراکز درمانی کشور و تمرکز خدمات است. درسال2003حــدود ۳۵۰،۰۰۰ بیمارازکشورهاي توسعه یافته به کشورهاي درحال توسعه به منظوردریافت خدمات سلامت سفرکردند . کشور ایران قرار است براساس اهداف توسـعه چشـم انـداز 20ساله خــود در افق 1404 به یکی ازقطب هاي اصلی گردشگري سلامت درمنطقه تبدیل گردد. ایران جزء معروفترین مقاصد گردشگری عمل های زیبایی در جهان است، از ایران به عنوان پایتخت جراحی رینوپلاستی(جراحی زیبایی بینی) دنیا با آمار سالانه دویست هزار جراحی نیز یاد میشود.
اجزای گردشگری سلامت چیست؟
عواملی که توریسم پزشکی را تشکیل میدهند، توریست های به دنبال اعمال پزشکی و محل ارائه دهندگان خدمات پزشکی(بیمارستان ها و کلینیک ها ) و پزشکان ارائه دهنده خدمت هستند. توریست پزشکی باعث می شود تا فرد از زندگی روزمره ی خود فاصله بگیرد و به تجربه های جدید دست یابد و بتواند درکنار تجربه درمان از تجربه های ماجراجویانه نیز لذت ببرد. عوامل زیادی در رونق گردشگری یک کشور و علی الخصوص گردشگری سلامت آن تاثیر دارند که فرهنگ یک کشور یکی از آن هاست. دو گروه(منطقه) گردشگری سلامت وجود دارد که شامل مناطق دارای توریست پزشکی و مناطق دارای توریست تندرستی هستند، که ارائه خدمات متفاوت در آن صورت می گیرد، در توریست تندرستی فرد به حفظ سلامتی وتندرستی خود می پردازد (مانند استفاده از اسپا و آبهای گرم) ولی در توریست پزشکی فرد به درمان و بهبود بیماری خود (با استفاده از بیمارستانها و کلینیک ها) می پردازد
دلیل اهمیت گردشگری سلامت چیست؟
براساس برآوردها ، میزان گردشگری سلامت با افزایش هزینه های بهداشتی درمانی در کشورهای توسعه یافته ، مانند ایالات متحده ، افزایش می یابد. در حقیقت ، بسیاری از شرکت های بیمه گر احساس می کنند گردشگری سلامت روشی عالی برای کاهش هزینه هاست. بیماران همچنین می توانند از خدمات درمانی برتر با قیمت های به مراتب پایین تر استفاده کنند.
بسیاری از کشورهایی که در زمینه گردشگری سلامت مشهور هستند ، پزشکان ، متخصصان و پرستارانی دارند که در خارج از کشور آموزش دیده و کار کرده اند. در نتیجه ، می توانند به زبان انگلیسی صحبت کنند و مطابق با استانداردهای بین المللی تعیین شده در زمینه تشخیص و درمان فعالیت کنند. این عوامل به بیماران بین المللی یعنی کسانی که می خواهند از کیفیت خدمات بهداشتی و درمانی کشور مقصد اطمینان حاصل کنند، آرامش خاطر را هدیه می کنند.
عوامل موثر در رونق گردشگری سلامت
دو نوع گردشگری وجود دارد: گردشگری سخت و گردشگری نرم در گردشگری سخت، فرد فعالیت های پرریسکی انجام خواهد داد که تا به حال تجربه نکرده است. در گردشگری نرم، فرد به فعالیتهای روزمره و کم ریسک در مقصد گردشگری مانند پیاده روی، بازدید از مناظر و آثار تاریخی می پردازد. اکثرا گردشگری که در گردشگری سلامت مورد نظر است، گردشگری نرم است زیرا فرد یا قبل از انجام عمل به آن میپردازد که ممکن است در شرایط جسمی مناسبی نباشد یا بعد از عمل جراحی، که فرد در دوران نقاهت به سر می برد و نیاز به مراقبت و احتیاط دوچندان دارد و نمیتواند فعالیت های شدید و پر ریسک انجام دهد. ارتقاي استانداردهاي پزشکي توأم با هزينه هاي درماني کمتر، جهاني شدن و آزادسازي تجارت در حوزه خدمات سلامت، بسترساز رشد سريع گردشگري پزشکي در کشور ایران گرديده است.
شرکت موج آرامش آمیتیس اولین شرکتی در ایران است که موفق به اخذ مجوز گردشگری سلامت از وزارت بهداشت ایران شده است. کشور ایران جزء جذابترین مقاصد گردشگری در خاورمیانه است که با توجه به رشد علم پزشکی در سالهای اخیر در کشور ایران به مقصد بسیار مناسبی از نظر اقتصادی نیز، تبدیل شده است. بیشتر پزشکانی که با شرکت موج آرامش آمیتیس همکاری میکنند علاوه بر تحصیل در دانشگاه های علوم پزشکی معتبرکشور به سر تا سر دنیا جهت آشنا شدن با علم روز دنیا نیز سفر میکنند. اکثر پزشکان متخصص ایرانی عضو انجمن های پزشکی سراسر دنیا نیز هستند. کشور ایران با دارا بودن تعداد زیادی بیمارستان های دولتی و عمومی جزء بهترین مقاصد گردشگری سلامت است.
اکثر بیمارستان هایی که با بودجه خصوصی اداره میشوند دارای بخش پذیرش بیماران بین الملل نیز هستند. گردشگری سلامت به معنای سفر به کشوری دیگر به قصد دست یافتن به سلامتی است. اصولا این سفر به کشورهایی که دارای سیستم درمانی بهتری هستند انجام میشود . این سفرها ممکن است به دلایل مختلف مانند قیمت های مناسب کشور مقصد، نبودن صف انتظار جهت انجام عمل مورد نظر، تجهیزات و تکنولوژی پزشکی به روز کشور مقصد، وجود متخصصان متبحر و تحصیل کرده، وجود اقوام وخانواده در کشور مقصد و دسترسی آسان تر به خدمات و سرویس های کشور مورد نظر انجام شود.
پنج عامل باعث ایجاد انجام خدمات درمانی در خارج از کشور می شود :آشنایی با کشور مقصد ،در دسترس بودن،هزینه ،کیفیت و قوانین اخلاق زیستی گردشگري آن کشور( مانند سقط جنین ،باروري و اتانازي)، به علاوه ی هزینه بالاي درمان در کشور مبدا یا غیرقانونی بودن آن که باعث سفر افراد به کشورهای دیگر میشود. و همچنین تمایل به جذابیتهاي توریستی رایج مانند هتل ها ،هواي مطلوب ،غذا و بازدیدهاي فرهنگی و تاریخی در کنار فرآیندهاي درمانی از عوامل روي آوردن به گردشگري پزشکی است.
گردشگری سلامت اصطلاح وسیع تری برای سفر است که بر درمان های پزشکی و استفاده از خدمات بهداشتی و درمانی تمرکز دارد، که زمینه گسترده تری از جهانگردی سلامت محور را شامل می شود ، یعنی از درمان های پیشگیرانه و بهداشتی گرفته تا اشکال مختلف توانبخشی و درمانی را شامل می شود .
خدمات گردشگری سلامت
این خدمات همه نیازهای یک بیمار خارجی را دربر میگیرد از جمله:
- ارائه خدمات آنلاین به بیمار (ویزیت و مشاوره)
- برنامه ریزی به منظور دریافت خدمات درمانی با بالاترین استانداردهای بین المللی در بیمارستانها و درمانگاههای با کیفیت (برای کلیه اقدامات درمانی و با هزینه مناسب)
- فراهم کردن اقدامات درمانی توسط پزشکان و جراحان ماهر و بین المللی
- ترنفسر فرودگاهی ، معاینه قبل از عمل ، پشتیبانی ۲۴ ساعته ، فراهم کردن خدمات مربوط به اسکان (برای بیماران و خانواده های آنها)
- خدمات مراقبتی با کیفیت بالا قبل از بستری و بعد از بستری در بیمارستان
مزایای گردشگری سلامت
گردشگری سلامت به دلایل مختلفی، از جمله از هزینه جراحی در کشور مبدا گرفته تا کیفیت خدمات درمانی در کشور مقصد برای مخاطبان خارجی دارای اهمیت بسیاری است. وجود جاذبه هاي گردشگري و زیارتی،آب وهواي مناسب چهار فصل ،زمان انتظار کم جهت دریافت خدمات درمان،کیفیت بالاي خدمات ،ثبات و امنیت سیاسی،نحوه برخورد خوب مترجمان و پرسنل شرکت، استقرار مترجم در بیمارستان، میزان پایین خطاي درمان،محیط زیست پاکیزه و بهداشتی،هزینه مناسب همراهی بیمار،نحوه برخورد پرسنل بیمارستان،عملکرد شرکت هاي تسهیل گر خدمات گردشگري سلامت، وجود تسهیلات اقامتی براي همراه بیمار، امکان مشاوره قبلی با پزشکان ازطریق اینترنت، شهرت پزشکان درسطح بین المللی،امکان پیگیري پس از بازگشت به کشور،صدور سریع ویزاي پزشکی،پذیرش بیمه سلامت بین المللی،برندینگ و تبلیغات براي جذب گردشگران سلامت،سطح سلامت کشور مقصد در شاخصهاي سلامت، تنوع خدمات ،اشتراك هاي فرهنگی با کشور مقصد ،نحوه برخورد و استقبال مردم کشور مقصد، عوامل دیگری هستند که به بر جذب توریست های پزشکی تاثیر می گذارد.
یکی از محققان در این زمینه میگوید :در زمینه گردشگر درمانی و جذب گردشگران سلامت همواره باید به چهار آیتم اساسی در این زمینه توجه داشت؛ توانمندي هاي شاغلان حرفه پزشکی ،تکنولوژيهاي روز و استانداردهاي جهانی ،اقتصاد درمان و هزینه هاي درمانی و مقررات داخلی کشورها از عوامل مهم جذب گردشگر سلامت هستند. در بسیاری از کشورها، گردشگران پزشکی با عوامل بی شماری از جمله هزینه های زیاد مواجه هستند، امکانات سفر بین المللی آسان تر، نرخ ارز اقتصاد جهانی ، پیشرفت سریع فن آوری پزشکی ، بهبود خدمات بهداشتی و درمانی و دسترسی آسان تر به اینترنت باعث ظهور شرکت هایی که به عنوان واسطه بین بیماران و خدمات بیمارستان در کشور عمل می کنند، شده است.
این موضوع باعث رونق صنعت گردشگری سلامت شده است. با اجرای بین المللی استانداردها و قوانین در مناطق مختلف جهان ،مردم اکنون به دنبال بهترین کیفیت درمانی هستند. که میتوان با توجه به زیرساخت ها و استفاده از نقاط قوت و فرصت های موجود کشور آن را ارتقا بخشید و باعث افزایش درآمد ارزی کشور شد.
هزینه های پایین تر
هزینه جراحی در برخی کشورها در مقایسه با هزینه همان عمل جراحی درکشورهای توسعه یافته بسیار پایین تر است. برای کسی که تحت پوشش بیمه قرار ندارد یا به خدمت درمانی وی بیمه تعلق نمی گیرد مانند جراحی زیبایی، اختلاف در قیمت می تواند بسیار زیاد و معنی دار باشد.
خدمات پرستاری لوکس و خصوصی
برخی از بیماران به خدمات لوکس مانند آبگرمهایی که برخی از بیمارستانهای خارجی ارائه می دهند جذب می شوند ، و این خدمات را به عنوان مزیت اضافی در کنار جراحی ارزان ارائه می دهد. در بعضی از بیمارستان ها اتاقهای وجود دارد که بیشتر به اتاق هتل شبیه است تا اتاق یک بیمارستان معمولی./ گردشگری سلامت در ایران
تعطیلات در یک کشور خارجی
هیجان انگیز به نظر می رسد، اینطور نیست ؟ سفر به یک کشور جدید برای دریافت خدمات درمانی و همچنین اقامت و تفریح در آن کشور. این مزیت یکی از محرک های مهم گردشگری سلامت است. شما می توانید با سفر به یک کشور خارجی هم خدمات درمانی مورد نظر خود را دریافت کنید و هم به اقامت و تفریح در کشور مقصد بپردازید.
بهرهمندی از قوانین و مقررات خاص
برخی از مسافران برای استفاده از قوانین خاصی که توسط دولت ، شرکت های بیمه یا بیمارستان ها تعیین شده اند ، به دنبال سفر هستند. برخی قوانین به طور معمول ممکن است محدودیت هایی در کشور مبدا برای بیماران ایجاد نمایند. قوانین ساده تر در کشور مقصد ممکن است برای این بیماران راهی برای دریافت درمان باشد.
این امر به ویژه در مورد درمان ناباروری و جراحی های پیوند صادق است.
درمان توسط جراحان متخصص
جراحان در برخی از کشورها اغلب به دلیل استعداد و تخصص خود در یک حوزه خاص از جراحی شناخته می شوند. جراحان ایران غالباً به دلیل مهارت قوی در عمل جراحی پلاستیک مورد توجه قرار می گیرند. این به دلیل نتایج خیره کننده و رضایت بالای بیماران از عمل جراحی زیبایی در ایران نشات می گیرد.
بنا بر گزارش ها تایلند مقصد اصلی گردشگری سلامت برای افرادی است که به دنبال تغییر جنسیت هستند. در تایلند واجد شرایط شدن برای جراحی آسان تر است و هزینه به میزان قابل توجهی کاهش می یابد. جراحان نیز به دلیل انجام مکرر این جراحی، مهارت بالایی در این جراحی دارند.
برای بسیاری از گردشگران پزشکی غالباً تعجب آور است که پزشک آنها در خارج از کشور مقصد دوره های تکمیلی گذرانده اند. این پزشکان غالباً به چند زبان صحبت می کنند و حتی ممکن است علاوه بر کشور خود، در یک کشور خارجی مانند ایالات متحده دارای مجوز باشند.