با پیشرفت علم و تکنولوژی، همۀ افراد می‌توانند صاحب نوزاد شوند. یکی از این روش‌ها اجاره کردن رحم است. به دلیل اینکه رحم اجاره ای روشی نو ظهور است، از نظر قانونی بسیار مورد بررسی قرار گرفته است. اگر بخواهیم مختصراً این روش را توضیح دهیم باید بگوییم که اسپرم مرد و تخمک زن در رحم بانوی دیگری ترکیب میشود. معمولاً زوج‌هایی از این روش استفاده می‌کنند که زن توانایی بارداری ندارد. در ادامۀ این مطلب از بلاگ پزشکی موج آرامش آمیتیس به قوانین رحم اجاره ای در ایران خواهیم پرداخت.
علل استفاده از روش رحم اجاره ای برای بچه دار شدن
در این روش اسپرم و تخمک با لقاح مصنوعی در رحم بانوی دیگری ترکیب میشود و رابطۀ جنسی بین این خانم و آقا صورت نمی‌گیرد. این روش اغلب در زمان بروز یکی از مشکلات زیر انجام میشود:
- زن به دلیل مشکلات پزشکی یا به طور مادرزادی رحم ندارد.
- حفره‌های رحم به دلیل ابتلا به بیماری سل مسدود شده است.
- زن به بیماری‌های مانند دیابت، فشارخون بالا، بیماری‌های قلبی یا تالاسمی مبتلا است که باردار شدن برای او بسیار خطرناک است.
- رحم این شخص کوچک است و این کوچکی مانع لانه گزینی موفق میشود.
- ایشان در گذشته سقط جنین‌های پی در پی را تجربه کرده‌اند.
ماده های قوانین رحم اجاره ای
برخلاف تصور عامیانه، اجاره دادن رحم یک روش قانونی در کشور ایران است و این قانون در سال 1382 در 3 ماده اجرایی شده است که در ادامه ماده‌ها را برای شما توضیح می‌دهیم.
- اگر ناباروری یک زوج توسط دادگاه ثابت شده باشد، آنان می‌توانند از کلینیک‌های مجاز کمک بگیرند. این کلینیک‌ها با رعایت قوانین و ضوابط شرعی می‌توانند جنین حاصل از تخمک و اسپرم این زوج را خارج از رحم ترکیب کنند و به رحم دیگری منتقل کنند. این مراکز درمان ناباروری باید رضایت‌نامۀ کتبی طرفین را داشته باشند. ( بنابر قانون اساسی)
- زن و شوهر، هر دو باید بخواهند که از طریق رحم اجاره ای صاحب یک نوزاد شوند. زوجین باید درخواست خود را تنظیم کنند و به دادگاه تحویل دهند، قاضی در صورت تأیید صلاحیت این زوج به آن‌ها اجازه می‌دهد که از این طریق صاحب نوزاد شوند. (بنابر قانون اساسی)
شرایط تأیید صلاحیت یک زن برای انجام فرآیند رحم اجاره ای
شرایطی که باعث تأیید صلاحیت شما از طرف دادگاه میشود عبارتند از:
- شما و همسرتان نمی‌توانید به صورت طبیعی صاحب یک نوزاد شوید.
- شما باید از نظر اخلاقی صالح باشید.
- شما باید از نظر جسمانی در سلامتی کامل به سر ببرید و در صورت ابتلا به یک بیماری غیر قابل درمان صلاحیت شما از طرف دادگاه رد میشود.
- پدر یا مادری که می‌خواهند از طریق رحم اجاره ای باردار شوند نباید به هیچ گونه از دخانیات اعتیاد داشته باشند.
- پدر و مادر خواستار رحم اجاره ای باید ایرانی‌الاصل باشند.
وظایف شما نسبت به نوزادی که از طریق رحم اجاره ای متولد شده، همانند وظایف شما نسبت به نوزادی است که به طور طبیعی صاحب آن می‌شوید. ( بنابر قانون اساسی)
برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینۀ قوانین رحم اجاره ای در ایران به وب‌سایت گردشگری پزشکیموج آرامش آمیتیس مراجعه کنید.
والدین شرعی نوزاد متولد شده از رحم اجاره ای
از نظر شرعی پدر نوزاد متولد شده از طریق رحم اجاره ای کسی است که جنین از اسپرم ایشان پرورش یافته است. حتی علمای دینی ما معتقدند که اگرجنین از طریق نامشروع تشکیل شود، کسی که اسپرم جنین از اوست پدر نوزاد شناخته میشود. در این موارد، بیشتر مادر بودن خانم‌ها مورد بحث قرار می‌گیرد. یعنی مسئلۀ اصلی این است که کسی که تخمک جنین از اوست مادر نوزاد است یا زنی که نوزاد را به دنیا آورده. دربارۀ این موضوع دو دیدگاه متفاوت وجود دارد. برخی از صاحب نظران معتقدند کسی که جنین در رحم او پرورش یافته مادر نوزاد است. این افراد معتقدند هر شخصی که نوزاد را به دنیا بیاورد مادر وی محسوب میشود پس در این زمینه زنی که رحمش را اجاره داده مادر نوزاد است. برخی دیگر از فقیهان مشهور معتقدند که صاحب تخمک، مادر شرعی و قانونی نوزاد است. در دیدگاه این فقیهان زنی که نوزاد را حمل می‌کند، مادر رضاعی این نوزاد محسوب میشود.
نفقه برای زن با رحم جایگزین
یکی از مسائلی مهمی که ممکن است زوج‌ها با آن روبه رو شوند، موضوع نفقه است. پدر نوزاد از نظر شرع و دین باید به نوزاد خود نفقه بپردازد. اگر پدر در قید حیات نباشد، پدربزرگ پدری باید این نفقه را بپردازد. اگر ایشان هم فوت کرده یا از نظر مالی توانایی پرداخت نفقه را ندارند، مادر نوزاد باید هزینه‌های نوزاد خود را بپردازد. اگر مادر هم در قید حیات نباشد یا به دلیل مشکلات مالی نتواند هزینه‌ها را بپردازد، اجداد مادری یا پدری باید هزینۀ زندگی این نوزاد را بپردازند. (به استناد مادۀ 1999 قانون مدنی)
مسئلۀ مهم‌تر این است که آیا پدر باید به زنی که رحم خود را برای پرورش جنین وی اجاره داده است نفقه بپردازد یا خیر. در این باره باید بگوییم مرد زمانی موظف به پرداخت نفقه است که رابطۀ زوجیت با خانم داشته باشد یعنی زن و شوهر باشند. در این روش از بارداری چنین رابطه‌ای بین آقا و خانمی که رحم خود را اجاره داده است وجود ندارد پس برای بیان نظر قطعی باید موارد این چنینی را بررسی کرد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که اگر مرد موظف به پرداخت نفقه باشد، این اجبار فقط در دوران بارداری است.
قرارداد طرفین برای رحم اجاره ای
در این روش از بارداری قراردادهایی که بین طرفین صورت می‌گیرد به دو شکل است، یا قرارداد میان آن‌ها از نوع دوستانه است یا تجاری. در قراردادهای تجاری زوجینی که خواستار نوزاد هستند باید مبلغی را به بانویی که رحم خود را اجاره می‌دهد، بپردازند و این خانم هم باید به تعهدات مندرج در قرارداد پایبند باشد و عمل کند. در قرارداد دوستانه بانویی که رحم خود را در اختیار زوج دیگری قرار می‌دهد از آشنایان یا بستگان آن‌ها است و از آنان مبلغی را دریافت نمی‌کند.
این مدل از قراردادها نیاز به انجام کار خاصی ندارد و فقط رضایت دو طرف شرط است و تنها عامل مورد نیاز برای تنظیم قرارداد است. نکتۀ مهم دیگر در تنظیم قرارداد اجاره‌ای این است که تمامی شروط دو طرف باید در آن ذکر شود تا در آینده از بروز هر گونه اختلاف جلوگیری شود. مهم‌ترین نکته در بحث قرارداد این است که بعضی از زوج‌ها از نوشتن قرارداد فرار می‌کنند و این کار را ضروری نمی‌دانند. باید بدانید که قرارداد مهم‌ترین بخش انجام فرآیند رحم اجاره ای است و هر دو طرف باید به شرایط ذکر شده در قرارداد عمل کنند و نمی‌توانند میل شخصی را در این موضوع دخالت دهند.
نظر دین درباره رحم اجاره ای
شاید برای شما این سؤال پیش آمده باشد که آیا یک خانم از نظر شرعی می‌تواند برای یک عضو از بدن خود تصمیم بگیرد و آن را اجاره دهد؟ گاهی اوقات انسان برای کسب درآمد و رفع مشکلات اقتصادی مجبور میشود که بعضی از اندام‌های خود را اجاره دهد اما این اجاره دادن نباید خلاف عرف و اخلاق باشد. از طرفی هر انسانی در تصمیم گیری آزاد است و می‌تواند برخی از اندام‌های خود را اجاره دهد البته باید این اجاره دادن از نظر دین یک کار پسندیده مانند اهدای عضو باشد. برای اجاره دادن رحم نیاز به اجازۀ همسر خود دارید. زیرا این تصمیم شما به طور مستقیم بر روی زندگی همسر و خانوادۀ شما تاثیر خواهد گذاشت. بنابراین علاوه بر رضایت خانواده‌ای که قصد دارد رحم اجاره کند و خود شما، اجازۀ همسر شما نیز از ضروریات است.
مدارک مورد نیاز برای فرآیند رحم اجاره ای
برای انجام این کار و تأیید صلاحیت شدن از طرف دادگاه به مدارک گوناگونی نیاز خواهید داشت. برای مثال به پیش بردن این فرآیند باید از صفحات اول و دوم شناسنامۀ هر یک از طرفین کپی گرفته شود. همچنین به اصل شناسنامه نیاز است. به اصل و کپی سند ازدواج زوجی که می‌خواهند رحمی را اجاره کنند هم نیاز است. مانند همۀ کارهای اداری شما به چند قطعه عکس 4*3 نیاز خواهید داشت.
شناسنامۀ نوزاد متولد شده از طریق رحم اجاره ای
بهتر است قبل از تولد نوزاد، با به همراه داشتن قرارداد خود به بیمارستان مراجعه کنید و ماجرا را برای مسئولین بیمارستان مطرح کنید. با مطرح کردن این موضوع با بیمارستان، نام مادر واقعی نوزاد در شناسنامۀ او ثبت میشود و مشکلات کمتری در هنگام گرفتن شناسنامۀ نوزاد برای شما پیش می‌آید.
کلام آخر
قوانین مربوط به رحم اجاره ای را این مقاله برای شما توضیح دادیم. امیدواریم مشکلات حقوقی خاصی برای شما در طی این فرآیند پیش نیاید و بتوانید به راحتی از نوزاد خود نگه‌داری کنید. شما عزیزان می‌توانید برای اطلاع از قوانین رحم اجاره ای با کارشناسان ما در ارتباط بوده و پاسخ سؤالات خود را دریافت کنید.
منبع: Amitismedtour
