اِصفَهان شهری تاریخی در مرکز ایران است. این شهر مرکز استان اصفهان و نیز شهرستان اصفهان است. اصفهان، سومین شهر بزرگ ایران و سومین شهر پرجمعیت ایران پس از تهران و مشهد است و همچنین یکصد و شصت و پنجمین شهر پرجمعیت جهان و نهمین شهر پرجمعیت باختر آسیا به‌شمار می‌رود. کلان‌شهر اصفهان نیز هجدهمین کلان‌شهر پرجمعیت خاورمیانه است. این شهر در بین سال‌های ۱۰۵۰ تا ۱۷۲۲ میلادی به ویژه در سدهٔ شانزدهم میلادی در هنگام پادشاهی صفویان پایتخت ایران شد و رونق فراوانی گرفت.

بناهای تاریخی متعددی در شهر وجود دارد که شماری از آن‌ها به عنوان میراث تاریخی در یونسکو به ثبت رسیده‌اند. این شهر به داشتن معماری زیبای اسلامی، پل‌های سرپوشیده، مسجدها و مناره‌های منحصربه‌فردش نام‌آور است. این امر سبب شده تا در فرهنگ عامه، اصفهان نصف جهان، لقب بگیرد. این شهر در آذر ۱۳۹۴ (دسامبر ۲۰۱۵) به همراه رشت به عنوان نخستین شهرهای ایران، به شبکه شهرهای خلاق جهان زیر نظر یونسکو پیوست. براساس استانداردهای یونسکو، شهر خلاق، شهری است که از نوآوری و توانمندی‌های شهروندان در توسعه پایدار شهری بهره می‌برد. میدان نقش جهان نمونه برجسته‌ای از معماری اسلامی است. این شهر دارای پانزده منطقه شهری است.

از جمله دیگر آثار تاریخی اصفهان از منارجنبان، سی و سه پل، پل خواجو، کاخ چهل ستون، عمارت عالی قاپو و بسیاری از اماکن تاریخی دیگر می‌توان نام برد. از دوره پیش از اسلام، چیزی به جز بقایای آتشکدهای در کوه آتشگاه، اکتشافات اندکی در تپه اشرف و همچنین پل شهرستان (متعلق به دوران ساسانیان) بجا نمانده‌است که از میان آن سه، تنها بنای برپا و برجا پل شهرستان است. بیشتر آثار تاریخی بجا مانده مربوط به دورهٔ اسلامی است. آثاری از تمامی دوره‌های تاریخی پس از اسلام بجا مانده‌است اما به ویژه آثار دو دوره باشکوه از تاریخ اصفهان یعنی دورهٔ سلجوقی و دورهٔ صفوی برجستگی ویژه‌ای دارد، که هر کدام دارای ویژگی‌ها و سبک معماری یگانه خود است.

غذاهای محلی : بریان اصفهان از مهمترین غذاهای محلی اصفهان است که می توانید از طعم آن لذت ببرید. از غذاهای محلی دیگر می توان حلیم بادمجان اصفهانی و خورش ماست و کله جوش و خورش گوشت و لوبیا و ماش و قمری و کباب مشتی را نام برد.

صنایع دستی : اصفهان به عنوان قطب هنر و فرهنگ دارای صنایع دستی متنوعی از جمله قالی بافی می باشد. از دیگر صنایع دستی که در اصفهان به طور ویژه به آن پرداخته می شود باید به خاتم کاری و منبت کاری و نقره سازی اشاره نمود.

کنسولگری ها :

کنسولگری عراق

جاذبه های دیدنی اصفهان

میدان نقش جهان

میدان نقش جهان یکی از بزرگترین و زیباترین میدان‌های جهان است. این میدان با ۵۰۷ متر طول و ۱۵۸ متر عرض، چهار اثر تاریخی اصفهان (مسجد شیخ لطف‌الله، مسجد امام، سر در بازار قیصریه و کاخ عالی قاپو) را در خود جای داده است. دورتادور میدان نقش جهان ۲۰۰ حجره‌ی ۲ طبقه دارد و گردشگران هم برای بازدید از این میدان می‌آیند و هم برای خرید. زمانی که صفویان اصفهان را به عنوان پایتخت انتخاب کردند، میدان نقش جهان احداث شد. در این هنگام مسجد امام، مسجد شیخ لطف‌الله و سردر بازار قیصریه نیز ساخته شد.

در آن دوران در میدان نقش جهان مسابقات و بازی‌هایی مانند چوگان و قاپوق‌اندازی برگزار می‌شد. سان و رژه‌ی سربازان و سپاهیان هم در این میدان انجام می‌شد. در دوران قاجار قسمت‌هایی از این میدان در اثر بی‌توجهی تخریب شد اما در دوران پهلوی و پس از پیروزی انقلاب اسلامی کار مرمت روی قسمت‌های تخریب‌شده انجام می‌گیرد. میدان نقش جهان در ۸ بهمن ۱۳۱۳ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

کاخ عالی قاپو

کاخ عالی قاپو در میدان نقش جهان و روبه‌روی مسجد شیخ لطف‌الله قرار دارد. این کاخ را می‌توان شاهکاری از معماری صفوی نامید. پس از انتقال پایتخت از قزوین به اصفهان، شاه بزرگان و شخصیت‌های مهم را در این کاخ به حضور می‌پذیرفت. کاخ عالی قاپو در ۶ طبقه ساخته شده است و هر یک از طبقات تزئینات خاص خود را دارد. «عالی قاپو» به معنی «سردر بلند» یا «درگاه بلند» است و این کاخ را می‌توان مدخل قصرهایی نامید که در عصر صفویه در محدوده‌ی میدان نقش جهان ساخته شده بود.

در طبقه‌ی ششم این کاخ تالاری قرار دارد که به آن اتاق صوت می‌گویند. این تالار به گونه‌ای ساخته شده است که مانند استودیوی ضبط، طنین‌های اضافی را از صدا می‌گیرد و اصوات را به شکل صاف به تمام قسمت‌های تالار می‌رساند. همه جای این تالار گچ‌بری‌های زیبا به شکل جام و صراحی است.

مسجد شیخ لطف الله

مسجد شیخ لطف‌الله یکی دیگر از یادگاری‌های صفویان در اصفهان و میدان نقش جهان است. ساخت این مسجد که به منظور بزرگداشت مقام شیخ لطف‌الله عاملی بنا شد، حدود ۱۸ سال (از سال ۱۰۱۱ تا ۱۰۲۸ هجری قمری) طول کشید. این مسجد در ضلع شرقی میدان نقش جهان و روبه‌روی عمارت عالی قاپو و مجاورت مسجد امام قرار دارد. گنبد مسجد شیخ لطف‌الله هم از بیرون و هم از درون کاشی‌کاری شده و روی چندین تاق کنگره‌دار مرتفع ساخته شده است.

این تاق‌ها به قدری بلند هستند که از میدان نقش جهان نیز دیده می‌شوند. کاشی‌کاری‌های گنبد این مسجد از استادانه‌ترین و زیباترین کاشی‌کاری‌های معماری ایرانی است. محراب مسجد نیز یکی دیگر از زیبایی‌های منحصربه‌فرد و تحسین‌برانگیز مسجد شیخ لطف‌الله است. در این مسجد به گونه‌ای ساخته شده است که چرخش ۴۵ درجه‌ای دارد که معماران سنتی ایرانی در اصطلاح به آن‌ «پاشنه» می‌گویند.

عمارت هشت بهشت

عمارت هشت بهشت را هم صفویان برای اهالی اصفهان به ارمغان آورده‌اند. این عمارت در اواخر حکومت این سلسله، محل سکونت حاکمان بوده است. عمارت هشت بهشت در باغ بزرگ و بسیار زیبای نقش جهان قرار دارد که بنای اولیه‌ی آن را شاه اسماعیل اول بنا نهاد. این عمارت هشت ضعی است در دو طبقه ساخته شده و چهار نما دارد و هیچ یک از نماها همانند دیگری نیست.

به نظر می‌رسد نمای شمالی نمای اصلی عمارت باشد اما استخری که در ضلع شرقی قرار دارد، نشان می‌دهد که نمای اصلی در این سمت قرار دارد. در وسط تالار عمارت، حوض هشت ضلعی به جنس مرمر قرار دارد که به آن حوض مروارید می‌گویند. در و پنجره‌های آن نیز خاتم‌کاری است و زیبایی عمارت را دوچندان کرده است. عمارت هشت بهشت در تاریخ ۲۲ آذر ماه ۱۳۱۳ به شماره‌ی ۲۲۷ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

باغ چهل ستون

باغ چهل ستون یکی از جاذبه‌های گردشگری شهر اصفهان است و کمتر کسی است که آن را نشناسد. این باغ مساحتی بالغ بر ۶۷ هزار متر مربع دارد و ساخت آن سال‌ها به طول انجامیده است. در آن دوران این باغ را باغ جهان‌نما می‌نامیدند و در ابتدا شاه عباس کوشکی به شکل کلاه فرنگی بنا کرد و می‌توان آن را بنای اولیه‌ی کاخ چهل ستون نامید. این باغ در میدان امام حسین واقع در خیابان استانداری اصفهان قرار دارد. عمارت چهل ستون در واقع بیست ستون دارد و انعکاس ستون‌های عمارت در حوض مقابل آن باعث شده که این عمارت را «چهل ستون» بنامند.

اما برخی از مورخان معتقد هستند که کاخی که شاه عباس دوم آن را تکمیل کرد، چهل ستون داشته اما در آتش‌سوزی سال ۱۱۱۸ هجری قمری تنها بیست ستون از آن‌ها باقی ماند. آینه‌کاری‌ها، نقاشی‌های بزرگ دیواری و ستون‌های چوبی از زیبایی‌های چشم‌نواز این کاخ است. در و پنجره‌ها نیز منبت و خاتم‌کاری بوده و نمایشگر هنرهای اصیل ایرانی هستند. حکمرانان صفوی در تالار مرکزی کاخ از میهمانان و شخصیت‌های خارجی پذیرایی می‌کردند.

مسجد جمعه اصفهان

مسجد جمعه اصفهان، از قدیمی ترین مجموعه معماری مذهبی در ایران است. قديمی‌ترين بنای تاريخی اصفهان را بايد مسجد جمعه يا مسجد جامع اصفهان تلقی کرد. سيمای فعلی مسجد عمدتا مربوط به اقدامات دوره سلجوقی است، اما تعميرات و الحاقات آن به دوران‌های بعد به‌خصوص عصر صفويان مربوط می‌شود. گرچه در کاوش‌های باستان‌شناسی آثاری متعلق به دوران آل‌بويه و قرن سوم هجری باز می‌گردد.

در همين کاوش‌ها آثار قبل از اسلام نيز کشف شده است. مسجد جمعه اصفهان که به مسجد جامع عتیق نیز شهرت دارد در میدان قیام، خیابان علامه مجلسی اصفهان واقع شده، به بیانی دیگر در بخش قدیمی اصفهان، ضلع باختری خیابان هاتف و انتهای بازار بزرگ واقع شده است. به‌طور کلی به همان اندازه که میدان نقش جهان و عمارات تاریخی اطراف آن یادآور معماری و هنر دوران صفوی است، مسجد جمعه و محلات پیرامون آن افسانه زندگی در عهد سلجوقیان و روزگار پیش از آن را بیان می‌کند.

منارجنبان

منارجنبان هم از دیگر آثار تاریخی است که گردشگران را به اصفهان جذب می‌کند. در این بنا عارفی به نام «عمو عبدالله کارلادانی» دفن شده و بر سنگ قبر او تاریخ ۷۱۶ هجری ثبت شده است. این تاریخ با حکومت سلطان محمد خدابنده الجایتو ایلخان مصادف است. بنای منارجنبان به شکل یک بقعه و دو مناره است؛ ارتفاع هر یک از این مناره‌ها ۷/۵ متر بوده و آن چه این‌ها را از سایر مناره‌ها متمایز کرده، تکان خوردن آن است. با تکان خوردن یکی از مناره‌ها، هم مناره‌ی دیگر و هم کل ساختمان تکان می‌خورد.

دلیل این پدیده مدت‌ها ناشناخته بود اما یکی از دلایل آن را می‌توان پدیده‌ای فیزیکی به نام «تشدید» یا «اثر دوپلر» نامید؛ چون این دو مناره شبیه هم و بسیار سبک هستند، تکان خوردن یکی روی دیگری اثر می‌گذارد. محققان قدمت این بنا را به دوران ایلخانی نسبت می‌دهند اما شکل مناره‌ها به گونه‌ای است که این حدس را در ذهن باستان‌شناسان زنده می‌کند که آن‌ها را در دوران صفویه به دیوارها اضافه کرده‌اند. این اثر در تاریخ ۲۰ خرداد سال ۱۳۲۱ با شماره‌ی ۳۴۹ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

باغ پرندگان

باغ پرندگان اصفهان یکی از دیدنی‌ترین باغ‌های پرندگان ایران است که در مساحتی بالغ بر ۵۵ هزار متر مربع، از حدود چهار هزار قطعه در ۱۳۰ گونه پرنده نگهداری می‌کند. این باغ در ۴ کیلومتری غرب پل وحید اصفهان قرار دارد و در سال ۱۳۷۵ به همت شهرداری این شهر احداث شد. محوطه‌ی داخلی باغ با زیباسازی‌های انجام‌شده روی آن، علاوه بر تامین نیازهای زیست‌محیطی پرندگان، برای بازدیدکنندگان نیز محیطی بسیار چشم‌نواز ایجاد کرده است

بر روی این باغ سقفی از تور احداث کرده‌اند که مساحت آن ۴۰ هزار متر مربع بوده و روی ۱۶ ستون با ارتفاع ۲۲ الی ۲۵ متر قرار گرفته است. در باغ پرندگان اصفهان ۴ برکه وجود دارد و در آن از پرندگانی مانند اردک، قو، غاز و … نگهداری می‌کنند. صخره‌های ایجادشده نیز میزبان پرندگان کوهستانی و بیابانی است و شما می‌توانید کنار آن‌ها کبک پیدا کنید. در این باغ بسته به نوع پرندگان و شرایط زندگی آن‌ها قفس‌های شیشه‌ای و آهنی تعبیه شده است و برخی از پرندگان نیز در فضای سبز جنگلی، در سراسر باغ آزادانه زندگی می‌کنند.

کوه آتشگاه

آتشگاه یا همان کوه آتشگاه اصفهان یکی دیگر از آثار تاریخی این شهر است که از ایران باستان به یادگار مانده است. نام آن در اصل «مهربین» یا «دژ مهربین» یا «آتشکده‌ی مهربین» بود که امروزه در خیابان آتشگاه واقع در غرب اصفهان و ۸ کیلومتر مرکز شهر قرار دارد. این بنا روی کوهی در نزدیکیزاینده‌رود واقع شده و تپه‌های آن از جنس سنگ‌های رسوبی است.

بافت بنای آن خشتی است و میان دو ردیف خشت، لایه‌ی نازکی از نی قرار داده‌اند تا مستحکم‌تر شود. روی پایه‌های آن در گذشته اتاق‌هایی وجود داشت که امروزه از بین رفته‌اند. در بالای تپه بنایی گرد وجود دارد که گفته می‌شود موبدان زرتشتی آتش مقدس را درون آن قرار می‌دادند. در دوران پهلوی آتشگاه مورد بازسازی و مرمت قرار گرفته است. کوه آتشگاه در تاریخ ۱۱ آذر ماه ۱۳۳۰ با شماره‌ی ۳۸۰ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

اصفهان با قدمتی کهن، همواره در طول تاریخ مورد توجه بزرگان و حاکمان مملکتی بوده و به همین علت نیز آثار تاریخی فراوانی را در دل خود جای داده است. زاینده‌رود در قلب اصفهان جریان دارد و همین رود باعث به وجود آمدم بناهایی مانند سی‌وسه پل و پل خواجو شده است و غیر از این‌ها آثار دیگری هم در اطراف آن شکل گرفته است.

کلیسای وانک

کلیسای وانک یا کلیسای آمنا پرکیچ در محله جلفای اصفهان قرار دارد و یکی از کلیساهای تاریخی ارامنه‌ی این شهر است. این کلیسا در مساحتی بالغ بر ۸۷۳۱ متر مربع در دوران حکومت شاه عباس دوم بنا شده است. ساختمان کلیسا فقط ۳۸۵۷ متر مربع از این فضا را اشغال کرده و بقیه‌ی آن را فضای سبز و باغ وانک تشکیل می‌دهد. برج ناقوس کلیسا ۳ طبقه است و در طبقه‌ی دوم ساعتی به وزن ۳۰۰ کیلوگرم قرار داده‌اند.

گنبد این کلیسا مانند گنبد مساجد ایرانی در عصر ساخته شده است. روی دیوارها، طاق‌نماها، طوق گنبد و داخل گنبد نیز نقاشی‌هایی با رنگ روغن ترسیم شده و طلاکاری‌ها و تذهیبی که در تزئین این کلیسا به کار رفته، در میان دیگر کلیساهای ارامنه منحصربه‌فرد است. کلیسای وانک اصفهان در تاریخ ۱۵ دی ماه ۱۳۱۰ با شماره‌ی ۸۵ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

سی و سه پل

سی‌و‌سه پل که آن را پل الله‌وردی خان هم می‌نامند، ۳۳ دهانه دارد و در دوران حکومت شاه عباس صفوی روی رودخانه‌ی زاینده‌رود ساخته شد. قدمت این پل به سال ۱۰۰۸ هجری قمری بازمی‌گردد و بعد از گذشت سه سال از این تاریخ، الله‌وردی خان اوندیلادزه گرجی مامور به پایان رساندن ساخت پل شد. در دوران صفوی سی‌وسه پل محل برگزاری مراسم جشن آب‌پاشان و همچنین مراسم خاج‌شویان ارامنه‌ی این شهر بود.

سی‌وسه پل را می‌توان یکی از بهترین پل‌های جهان و شاهکار معماری ایرانی و صفوی نامید. امکان ندارد کسی به اصفهان بیاید و از سی‌وسه پل در قلب اصفهان دیدن نکند. سی‌وسه پل ۲۹۵ متر طول و ۱۴ متر عرض دارد و در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ به شماره‌ی ۱۱۰ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

آکواریوم ناژوان

تونل آکواریوم ناژوان اصفهان به‌عنوان اولین و بزرگ‌ترین تونل آکواریوم کشور به صورت مشارکتی با سرمایه گذار خارجی ارتفاع منهای ۶ متر زیرزمین احداث شده است. این تونل ناژوان شامل ۳۳ آکواریوم است. گونه‌های مختلف آبزیان، ماهیان آب‌های شور و شیرین، ستاره‌های دریایی از پنج اقیانوس دنیا در معرض دید بازدیدکنندگان قرار گرفته است.

این مجموعه شامل ۳۳ آکواریوم پنج تا ده متری است و به صورت دنیای ۳۵ متری زیرآب، حجم ۱۰۸۰ مترمکعب آب را در خود جای می‌دهد و شهروندان می‌توانند در کنار و بالای سر خود زیباترین و کمیابترین گونه‌های دریایی را ببینند و بودن در فضای اقیانوس را تجربه کنند.

حمام شیخ بهایی

حمام شیخ بهایی یکی از حمام‌های تاریخی و منحصربه‌فرد ایران و متعلق به دوره صفوی است که در اصفهان قرار دارد. این حمام به دلیل راز گرم شدن آب آن شهرت دارد. آب حمام همواره فقط با یک شمع گرم می‌شده است. طراحی و ساخت حمام را شیخ بهایی، حکیم و دانشمند نامدار ایرانی انجام داده بود. با وجود تحقیقات انجام‌شده، دانشمندان هنوز نتوانسته‌اند به‌طور صد درصد به راز گرم شدن آب حمام، تنها با یک شمع پی ببرند و این موضوع همچنان به شکل یک راز باقی مانده است.

خزینه آب حمام تا اواسط دوره پهلوی، تنها با یک شمع گرم می‌شد؛ اما زمانی که برخی دانشمندان خارجی در تلاش بودند تا به نحوه کارکرد آن پی ببرند، بخشی از تاسیسات اصلی حمام را طی تحقیقات خود خراب کردند.در حال حاضر این حمام به موزه تبدیل شده است و گردشگران می‌توانند از آن بازدید کنند.